आज के इस पोस्ट में हम 100 शहरों के नाम हिंदी और इंग्लिश में (100 Cities Name in Hindi and English), 50 शहरों के नाम, भारत में 10 प्रसिद्ध शहरों के नाम (Name of 10 Famous City in India), जनसंख्या के अनुसार भारत के 10 बड़े शहरों के नाम - 10 Big Cities According to Population और भारत के 10 सबसे पुराने शहर जानेंगे।
शहर किसे कहते है? (What is a City)
शहर एक आबादी एवं सांस्कृतिक, आर्थिक एवं प्रशासनिक केंद्र होता है। यह एक बड़े पैमाने पर बसी हुई इलाके को दर्शाता है जिसमें निवासियों के आवास, वाणिज्यिक और सरकारी संगठनों, शिक्षा और स्वास्थ्य सुविधाएं, औद्योगिक क्षेत्र, वाणिज्यिक क्षेत्र, संचार नेटवर्क, परिवहन इत्यादि की उपलब्धि होती है।
यहां पर्यटन, कला, साहित्य, विज्ञान, वाणिज्यिकता आदि के कार्यक्रम भी आयोजित होते हैं। शहर आमतौर पर छोटे से गांवों या नगरों की तुलना में अधिक विकसित होता है और इसमें विशेष आर्थिक, सामाजिक और सांस्कृतिक गतिविधियों की उपलब्धता होती है। शहर एक ऐसा स्थान होता है जहां लोगों को नौकरी, व्यापार, शिक्षा, औद्योगिक विकास और मनोरंजन के अधिक मौके मिलते हैं।
शहर की कुछ विशेषताएं
- आवास: शहर में विविध प्रकार के आवास उपलब्ध होते हैं, जैसे अपार्टमेंट भवन, बंगले, समुदाय, और आवासीय कॉम्प्लेक्स।
- अवकाशीय स्थल: शहरों में आमतौर पर पार्क, बाग, उद्यान, संग्रहालय, मनोरंजन केंद्र, स्थानीय बाजार, रेस्टोरेंट आदि जैसे अवकाशीय स्थल होते हैं।
- शिक्षा: शहर में अच्छी शिक्षा सुविधाएं होती हैं, जैसे कि विश्वविद्यालय, कॉलेज, स्कूल, प्रशिक्षण संस्थान, और लाइब्रेरी।
- स्वास्थ्य सेवाएं: अस्पताल, निजी क्लिनिक, स्वास्थ्य केंद्र और फार्मेसी जैसी स्वास्थ्य सेवाएं शहर में उपलब्ध होती हैं।
- वाणिज्यिक क्षेत्र: शहर एक व्यापारिक केंद्र होता है जहां विभिन्न व्यापारी, दुकानदार और व्यापार करने वाले उद्योगों की उपस्थिति होती है।
- परिवहन: शहर में सबसे अच्छी परिवहन सुविधाएं होती हैं, जैसे कि मेट्रो, बस सेवाएं, टैक्सी, ऑटोरिक्शा आदि।
- सांस्कृतिक गतिविधियां: शहरों में भीड़ और विविधता के कारण विभिन्न सांस्कृतिक गतिविधियां आयोजित होती हैं, जैसे कि संगीत कार्यक्रम, नाटक, कवि सम्मेलन, मेले, उत्सव, आदि।
100 शहरों के नाम हिंदी और इंग्लिश में (100 Cities Name in Hindi and English)
| क्रम संख्या | शहर का नाम | City Name in English | राज्य का नाम |
|---|---|---|---|
| 1 | दिल्ली | Delhi | दिल्ली |
| 2 | मुंबई | Mumbai | महाराष्ट्र |
| 3 | कोलकाता | Kolkata | पश्चिम बंगाल |
| 4 | चेन्नई | Chennai | तमिलनाडु |
| 5 | बंगलौर | Bangalore | कर्नाटक |
| 6 | हैदराबाद | Hyderabad | तेलंगाना |
| 7 | अहमदाबाद | Ahmedabad | गुजरात |
| 8 | पुणे | Pune | महाराष्ट्र |
| 9 | जयपुर | Jaipur | राजस्थान |
| 10 | चंडीगढ़ | Chandigarh | पंजाब |
| 11 | लखनऊ | Lucknow | उत्तर प्रदेश |
| 12 | आगरा | Agra | उत्तर प्रदेश |
| 13 | कानपुर | Kanpur | उत्तर प्रदेश |
| 14 | वाराणसी | Varanasi | उत्तर प्रदेश |
| 15 | भोपाल | Bhopal | मध्य प्रदेश |
| 16 | इंदौर | Indore | मध्य प्रदेश |
| 17 | नागपुर | Nagpur | महाराष्ट्र |
| 18 | पटना | Patna | बिहार |
| 19 | रांची | Ranchi | झारखंड |
| 20 | जमशेदपुर | Jamshedpur | झारखंड |
| 21 | लुधियाना | Ludhiana | पंजाब |
| 22 | अमृतसर | Amritsar | पंजाब |
| 23 | जयपुर | Jodhpur | राजस्थान |
| 24 | उदयपुर | Udaipur | राजस्थान |
| 25 | कोचीन | Kochi | केरल |
| 26 | कोयंबटूर | Coimbatore | तमिलनाडु |
| 27 | मद्रास | Madras | तमिलनाडु |
| 28 | तिरुवनंतपुरम | Thiruvananthapuram | केरल |
| 29 | कान्नूर | Kannur | केरल |
| 30 | कोटगिरि | Kotagiri | तमिलनाडु |
| 31 | आहिरीपाल्ले | Ahiripalli | केरल |
| 32 | त्रिचुर | Thrissur | केरल |
| 33 | नागरकोविल | Nagercoil | तमिलनाडु |
| 34 | पेरियार | Periyar | केरल |
| 35 | अंबला | Ambala | हरियाणा |
| 36 | ऋषिकेश | Rishikesh | उत्तराखंड |
| 37 | पानीपत | Panipat | हरियाणा |
| 38 | गुडगांव | Gurgaon | हरियाणा |
| 39 | रोहतक | Rohtak | हरियाणा |
| 40 | बहादुरगढ़ | Bahadurgarh | हरियाणा |
| 41 | चंडीगढ़ | Chandigarh | चंडीगढ़ |
| 42 | शिमला | Shimla | हिमाचल प्रदेश |
| 43 | श्रीनगर | Srinagar | जम्मू और कश्मीर |
| 44 | जम्मू | Jammu | जम्मू और कश्मीर |
| 45 | अमरनाथ | Amarnath | जम्मू और कश्मीर |
| 46 | जालंधर | Jalandhar | पंजाब |
| 47 | पटियाला | Patiala | पंजाब |
| 48 | फरीदकोट | Ferozepur | पंजाब |
| 49 | अमृतसर | Amritsar | पंजाब |
| 50 | बठिंडा | Bathinda | पंजाब |
50 शहरों के नाम (Shahron ke Naam)
| क्रम संख्या | शहर का नाम | City Name in English | राज्य का नाम |
|---|---|---|---|
| 51 | पनाजी | Panaji | गोवा |
| 52 | वास्को द गामा | Vasco da Gama | गोवा |
| 53 | मार्गाओ | Margao | गोवा |
| 54 | पोर्ट ब्लेयर | Port Blair | अंडमान और निकोबार |
| 55 | नागोर | Nagaur | राजस्थान |
| 56 | बीकानेर | Bikaner | राजस्थान |
| 57 | अजमेर | Ajmer | राजस्थान |
| 58 | पुष्कर | Pushkar | राजस्थान |
| 59 | अलवर | Alwar | राजस्थान |
| 60 | उज्जैन | Ujjain | मध्य प्रदेश |
| 61 | ग्वालियर | Gwalior | मध्य प्रदेश |
| 62 | देवघर | Deoghar | झारखंड |
| 63 | जबलपुर | Jabalpur | मध्य प्रदेश |
| 64 | बांदा | Banda | उत्तर प्रदेश |
| 65 | कानपुर | Kanpur | उत्तर प्रदेश |
| 66 | मेरठ | Meerut | उत्तर प्रदेश |
| 67 | गाज़ियाबाद | Ghaziabad | उत्तर प्रदेश |
| 68 | मुरादाबाद | Moradabad | उत्तर प्रदेश |
| 69 | नोएडा | Noida | उत्तर प्रदेश |
| 70 | प्रयागराज | Prayagraj | उत्तर प्रदेश |
| 71 | वाराणसी | Varanasi | उत्तर प्रदेश |
| 72 | सोनभद्र | Sonbhadra | उत्तर प्रदेश |
| 73 | जोशीमठ | Joshimath | उत्तराखंड |
| 74 | कैरली | Kairali | केरल |
| 75 | बरेली | Bareilly | उत्तर प्रदेश |
| 76 | मुज़फ़्फ़रनगर | Muzaffarnagar | उत्तर प्रदेश |
| 77 | धनबाद | Dhanbad | झारखंड |
| 78 | अलीगढ़ | Aligarh | उत्तर प्रदेश |
| 79 | बुलंदशहर | Bulandshahr | उत्तर प्रदेश |
| 80 | मोराडाबाद | Moradabad | उत्तर प्रदेश |
| 81 | नागपुर | Nagpur | महाराष्ट्र |
| 82 | नाशिक | Nashik | महाराष्ट्र |
| 83 | पुणे | Pune | महाराष्ट्र |
| 84 | अयोध्या | Ayodhya | उत्तर प्रदेश |
| 85 | श्रीरामनगर | Shrirampur | महाराष्ट्र |
| 86 | सांगली | Sangli | महाराष्ट्र |
| 87 | कोल्हापुर | Kolhapur | महाराष्ट्र |
| 88 | नंदेड़ | Nanded | महाराष्ट्र |
| 89 | अकोला | Akola | महाराष्ट्र |
| 90 | अमरावती | Amravati | महाराष्ट्र |
| 91 | चंद्रपुर | Chandrapur | महाराष्ट्र |
| 92 | वाशीम | Washim | महाराष्ट्र |
| 93 | जळगाव | Jalgaon | महाराष्ट्र |
| 94 | धुळे | Dhule | महाराष्ट्र |
| 95 | सातारा | Satara | महाराष्ट्र |
| 96 | नंदुरबार | Nandurbar | महाराष्ट्र |
| 97 | भुसावळ | Bhusawal | महाराष्ट्र |
| 98 | परभणी | Parbhani | महाराष्ट्र |
| 99 | बीड | Beed | महाराष्ट्र |
| 100 | हिंगोली | Hingoli | महाराष्ट्र |
भारत में 10 प्रसिद्ध शहरों के नाम (Name of 10 Famous City in India)
- मुंबई (Mumbai)
- दिल्ली (Delhi)
- कोलकाता (Kolkata)
- चेन्नई (Chennai)
- बेंगलुरु (Bangalore)
- हैदराबाद (Hyderabad)
- ऋषिकेश (Rishikesh)
- पटना (Patna)
- चंडीगढ़ (Chandigarh)
- जयपुर (Jaipur)
जनसंख्या के अनुसार भारत के 10 बड़े शहरों के नाम
| रैंक | शहर | जनसंख्या (2023) |
|---|---|---|
| 1 | मुंबई | 12,691,836 |
| 2 | दिल्ली | 10,927,986 |
| 3 | बैंगलोर | 8,443,675 |
| 4 | हैदराबाद | 6,731,790 |
| 5 | अहमदाबाद | 5,577,940 |
| 6 | चेन्नई | 4,646,732 |
| 7 | कोलकाता | 4,496,694 |
| 8 | सूरत | 4,467,797 |
| 9 | पुणे | 3,124,458 |
| 10 | जयपुर | 3,046,163 |
भारत के 10 सबसे पुराने शहर (Bharat ke 10 Sabse Purane Shahar)
- वाराणसी (Varanasi) - पुराना नाम: काशी (Kashi)
- मथुरा (Mathura) - पुराना नाम: मथुरावती (Mathuravati)
- पटना (Patna) - पुराना नाम: पाटलिपुत्र (Pataliputra)
- उज्जैन (Ujjain) - पुराना नाम: अवंतिका (Avantika)
- वृंदावन (Vrindavan) - पुराना नाम: वृंदावन (Vrindavan) (पुराना नाम भी वर्तमान नाम है)
- मदुरै (Madurai) - पुराना नाम: मथुरै (Mathurai)
- पुरी (Puri) - पुराना नाम: श्री क्षेत्र (Shri Kshetra)
- वेल्लोर (Vellore) - पुराना नाम: वेलुर (Velur)
- कोच्चि (Kochi) - पुराना नाम: कोच्चि (Kochi) (पुराना नाम भी वर्तमान नाम है)
- दिल्ली (Delhi) - पुराना नाम: इंद्रप्रस्थ (Indraprasth)
